UKRAINË– Lufta në Ukrainë raportohet çdo ditëm e foto e video të ndryshme, por ato që po përhapen gjithashtu, janë edhe lajmet e rreme. BBC ka bërë një artikull udhëzues për të gjithë lexuesit që mund të bien pre e pamjeve që shpërndahen masivisht, por që në të vërtetë nuk kanë ndodhur në Ukrainë. Marianna Spring, reportere dhe specialiste e dizinformimit në BBC shkruan se çdo ditë në e-mailin e saj shkojnë video e foto pafund që supozohet se tregojnë situatën në Ukrainë.
“Kutia ime postare është përmbytur me mesazhe nga njerëz që më tregojnë për video mashtruese në burimet e tyre të mediave sociale dhe llogaritë e trolleve që promovojnë teori konspirative. Dhe nuk është vetëm në mediat sociale, është gjithashtu propagandë e sponsorizuar nga shteti që shtyn pretendime të rreme në transmetim dhe më gjerë. Në një seri të re podkastesh, unë do të raportoj për betejën e informacionit që po zhvillohet mbi Ukrainën – dhe do të dëgjoj nga njerëzit e zakonshëm që e thithin atë. Si mund të dalloni informacionin e keq – dhe të ndaloni përhapjen e tij?”- shkruan ajo.
1.Kujdes nga videot e vjetra
Hapi i parë është të bazoheni tek të dhënat kryesore, përshembull moti që shikoni në video a përputhet me atë aktual? Videot e pushtimit rus të Krimesë dhe nga shpërthimi në Bejrut në vitin 2020 janë shpërndarë gjerësisht, duke pretenduar se janë nga konflikti aktual. Duke përdorur Google Maps, mund të kuptoni nëse videoja është vërtet nga vendi ku pretendohet të jetë.
- Kush po i ndan dhe pse?
False
Është e rëndësishme të shqyrtohet se kush ka shpërndarë një postim në radhë të parë. A mund të verifikoni se cilët janë ata dhe a janë ata një burim i besuar? Ata që kanë postuar video mashtruese ndonjëherë kërkojnë pëlqime dhe shpërndarje. Të tjerë po ndajnë pretendime të rreme për të nxitur narrativa të caktuara. Llogari që kanë promovuar pretendime të rreme për pandeminë Covid e kanë kthyer vëmendjen e tyre në ndarjen e teorive të rreme konspirative rreth luftës. Në shumë pamje janë shfaqur edhe aktorë nga filma me luftë e janë shitur si pamje aktuale.
- Ndalo, verifiko para se të shpërndash
Pamje e vjetër
Shumë nga ato që janë në mediat sociale për luftën janë të frikshme. Ajo shkakton një reagim dhe kjo do të thotë që njerëzit ndonjëherë ndajnë postime përpara se të kontrollojnë nëse janë të vërteta. Dezinformimi përhapet!
