Shkencëtarët besojnë se kanë gjetur shkakun që çon në mpiksjen e gjakut (edhe pse ndodh rrallë) pas marrjes së vaksinës së Oxford-it, AstraZeneca. Ekipi – në Cardiff dhe SHBA – ka treguar detaje të hollësishme se si një proteinë në gjak tërhiqet nga një komponent kyç i vaksinës. Ata mendojnë se kjo nis një reaksion zinxhir, që përfshin sistemin imunitar, që mund të kulmojë në mpiksje të rrezikshme.
Kjo gjithashtu bëri që një sërë detektivësh shkencorë të mundoheshin të zbulonin se çfarë po ndodhte dhe nëse mund të parandalohej. Shkencëtarët e vetë AstraZeneca gjithashtu iu bashkuan projektit kërkimor pasi u publikuan rezultatet e mëparshme nga ekipi. Një zëdhënëse e AstraZeneca theksoi se mpiksjet kishin më shumë gjasa të ndodhin për shkak të një infeksioni Covid, sesa nga vaksina dhe se shpjegimi i plotë përse ato ndodhin ende nuk ishte vendosur.
Kishte dy të dhëna fillestare për studiuesit që hetonin mpiksjen e rrallë të gjakut:
– Rreziku më i madh i mpiksjes u pa vetëm me disa nga teknologjitë e vaksinave
– Njerëzit me mpiksje kishin antitrupa të pazakontë që po sulmonin një proteinë në gjakun e tyre, të quajtur faktori katër i trombociteve
Një paketë kodohet brenda sferave të yndyrës, ndërsa AstraZeneca përdorte një adenovirus (një virus i zakonshëm i ftohjes nga shimpanzetë) si postierin mikroskopik. Studiuesit menduan se adenovirusi mund të lidhet me mpiksjet e rralla që ndodhin te disa njerëz. Pra, ata përdorën një teknikë të quajtur mikroskopi krio-elektronik për të marrë imazhe të adenovirusit në detaje të nivelit molekular. Studimi i tyre, i botuar në revistën Science Advances, zbulon se sipërfaqja e jashtme e adenovirusit tërheq proteinën e faktorit katër të trombociteve tek ai si një magnet.
Prof Alan Parker, një nga studiuesit në Universitetin e Cardiff, tha për BBC News:
“Adenovirusi ka një sipërfaqe jashtëzakonisht negative dhe faktori katër i trombociteve është jashtëzakonisht pozitiv dhe të dyja gjërat përshtaten mjaft mirë së bashku. Ne kemi qenë në gjendje të vërtetojmë lidhjen midis armëve kryesore të adenoviruseve dhe faktorit katër të trombociteve. Ajo që kemi është shkaktari, por ka shumë hapa që duhet të ndodhin më pas.“
Studiuesit mendojnë se faza tjetër është “imuniteti i gabuar”, por kjo duhet të konfirmohet në kërkime të mëtejshme. Mendohet se trupi fillon të sulmojë faktorin katër të trombociteve pasi e ngatërron atë për një pjesë të adenovirusit të huaj në të cilin është mbërthyer. Pra, antitrupat lëshohen në gjak, të cilat grumbullohen së bashku me faktorin katër të trombociteve dhe shkaktojnë formimin e mpiksjes së rrezikshme të gjakut.
Megjithatë, mpiksjet janë shumë të rralla, krahasuar me numrin e njerëzve që kanë marrë vaksinën. Shumë pyetje mbeten ende pa përgjigje dhe do të duhen shumë kërkime të mëtejshme. Ekipi i Cardiff shpreson se gjetjet e tyre mund të përdoren për të përmirësuar vaksinat e bazuara në adenovirus në të ardhmen dhe për të zvogëluar rrezikun e këtyre ngjarjeve të rralla.
Përshtatur nga BBC
