TIRANË– Kriza e koronavirusit përbën kërcënimin më të madh për shëndetin mendor që nga lufta e dytë botërore, me ndikimin që do të ndihet për vite me radhë edhe pasi virusi të jetë vënë nën kontroll. Kështu shkruan “The Guardian”, në një artikull të shkruar për pasojat e Covid-19 në shëndetin mendor.
Dr Adrian James, presidenti i Kolegjit Mbretëror të Psikiatrëve, tha se një kombinim i sëmundjes, pasojave të saj shoqërore dhe pasojave ekonomike do të lënë një efekt të thellë në shëndetin mendor që do të vazhdojë shumë kohë pasi të mbizotërojë epidemia. Deri në 10 milion njerëz, përfshirë 1.5 milion fëmijë, mendohet se kanë nevojë për mbështetje ose trajtim të shëndetit mendor si rezultat i drejtpërdrejtë i krizës.
A ka ndërhyrë në trurin tonë një vit jetese me Covid-19?
Parashikimi vjen ndërsa virusi rritet në Mbretërinë e Bashkuar dhe thekson nevojën për një plan që siguron ata që kanë rrezik të vuajnë nga një sëmundje mendore ose shohin përkeqësimin e kushteve ekzistuese.
“Kjo do të ketë një efekt të thellë në shëndetin mendor”, tha James. “Ndoshta është goditja më e madhe për shëndetin mendor që nga lufta e dytë botërore. Nuk ndalet kur virusi është nën kontroll dhe ka pak njerëz në spital. Ju keni për tu përballur me pasoja afatgjata”.
Kërkesa për trajtime të shëndetit mendor ra në fillim të pandemisë ndërsa njerëzit qëndronin larg operacioneve mjekësore dhe spitaleve, sepse mendonin se ky lloj trajtimi ishte i padisponueshëm. Të dhënat nga NHS Digital zbulojnë se numri i njerëzve që kanë qenë në kontakt me shërbimet e shëndetit mendor nuk ka qenë kurrë më i lartë, dhe shumë spitale raportojnë se pavijonet e tyre të shëndetit mendor janë të disponueshme.
“I gjithë sistemi është qartë nën presion,” tha James. Qendra për Shëndetin Mendor parashikon që deri në 10 milion njerëz do të kenë nevojë për trajtim të shëndetit mendor si rezultat i drejtpërdrejtë i epidemisë së koronavirusit. Rreth 1.3 milion njerëz që nuk kanë pasur probleme të shëndetit mendor më parë pritet që të kenë nevojë për trajtim për ankth të moderuar deri të rëndë dhe 1.8 milion trajtim për depresion të moderuar deri në të rëndë.
1.5 milion fëmijë rrezikojnë të vuajnë nga ankthi dhe depresioni i sjellë ose përkeqësuar nga izolimi shoqëror, karantina ose shtrimi në spital ose vdekja e anëtarëve të familjes. Shifrat mund të rriten ndërsa ndikimi i plotë bëhet i qartë në komunitetet etnike si ata me ngjyrë, Aziatike dhe pakica, shtëpitë e kujdesit dhe personat me aftësi të kufizuara.
Kërcënimi ndaj shëndetit mendor është përdorur si një argument kundër kufizimeve, por James tha se pasojat e shëndetit mendor pas virusit nuk duhet të injorohen. Përtej frikës për t’u infektuar, vuajtja e virusit mund të shkaktojë probleme të shëndetit mendor. Rreth një e pesta e njerëzve që kaluan në intubim gjatë pranverës zhvilluan çrregullim të stresit post-traumatik. Potenciali për problemet e shëndetit mendor që shfaqen tek njerëzit që kanë vuajtur “Covid për një radhë të gjatë” është gjithashtu një shqetësim shumë i vërtetë, tha James, duke shtuar se pasiguritë mbi punësimin, strehimin dhe vështirësitë më të gjera ekonomike përpara do të shtojnë barren më shumë.
Për të përballuar valën e ardhshme të kërkesave për ndihmë, shërbimet e shëndetit mendor do të duhet të forcohen dhe të bëhen më të arritshme, tha James. Burrat me ngjyrë, për shembull, shpesh hezitojnë të kërkojnë kujdes të hershëm të shëndetit mendor, një problem që duhet të zgjidhet përmes punës më të ngushtë me komunitetet lokale. Edhe kur vaksinat janë gati dhe rreziku nga koronavirusi është tërhequr, shumë njerëz ka të ngjarë të kenë nevojë për ndihmë për t’u kthyer në një lloj jete normale, beson James.
“Është shumë e lehtë të mendosh se kur është e sigurt ta bësh këtë, të gjithë do të çlirohemi, por mendoj se do të duhet pak kohë që njerëzit të mësohen me këtë. Njerëzit që kanë më shumë gjasa të vuajnë janë të moshuarit që janë mësuar të izolojnë vetveten,”- tha ai.
“Ne do të duhet të mbështesim sektorin vullnetar, organizatat bamirëse, që i ndihmojnë ata të dalin nga shtëpia për t’u shoqëruar dhe për t’u përfshirë në aktivitete kuptimplota. Ne e dimë që kur plakeni, nëse humbni lidhjet për pak, mund të hiqni dorë totalisht prej tyre,”- vijoi James.
