Ministri i Punëve të Jashtme të Greqisë, Nikos Dendias është optimist se Shqipëria dhe Greqia janë në rrugën e duhur për të zgjidhur mosmarrëveshjet mes dy vendeve. Në një intervistë të botuar ditën e sotme te Kathimerini.gr,, Dendias shprehet optimist, ndërsa thotë se edhe kryeministri shqiptar, Edi Rama ua ka njohur grekëve të drejtën e zgjerimit me 12 milje në detin Jon. “Dhe është veçanërisht e dobishme të kujtojmë se Z. Rama njohu që Greqia ka të drejtën e patjetërsueshme të njëanshme për të shtrirë ujërat e saj territoriale në 12 milje. Ai shtoi, në fakt, se Shqipëria kishte bërë të njëjtën gjë 30 vjet më parë. Dhe kështu që asnjë vend i tretë nuk mund ta kundërshtojë këtë të drejtë ose për më tepër të kërcënojë dhe me luftë.”-tha ai.
Më tej, teksa u pyet për raportet e qeverisë greke me kryeministrin shqiptar, Dendias tha se me Ramën, Athina tashmë ka një marrëveshje të sinqertë bashkëpunimi.
“Tani kemi një marrëdhënie të sinqertë bashkëpunimi me Kryeministrin shqiptar. Unë pata mundësinë të bisedoja gjerësisht me të për të gjitha çështjet bilaterale dhe rajonale, si gjatë vizitës sime në Tiranë ashtu dhe gjatë vizitës së tij në Athinë pardje.”-u shpreh ministri grek.
INTERVISTA E PLOTË NË KATHIMERINI E NIKOS DENDIAS:
GAZETARI: 2020 ishte një vit i vështirë, megjithatë në fushën e politikës së jashtme u bënë marrëveshje të rëndësishme. A mendoni se 2021 mund të jetë një vit historik për zhvillime të mëtejshme, dhe nëse po, cilat?
N. DENDIAS: Pajtohem me vëzhgimin tuaj. Kur filloi vitin e kaluar, askush nuk mund ta imagjinonte se do të evoluonte në këtë mënyrë, me kufizimet e vendosura nga pandemia. Përkundër kushteve të pafavorshme, ne kemi arritur shumë. Ne i mbyllëm çështjet në pritje që kishin qenë të hapura për dekada. Ne kemi nënshkruar tre marrëveshje shumë të rëndësishme. Dy në lidhje me zonat detare me Italinë dhe Egjiptin. Një e treta, që ka të bëjë me bashkëpunimin pionier në politikën e jashtme dhe mbrojtjen me Emiratet e Bashkuara Arabe. Në të njëjtën kohë, ne ramë dakord me Shqipërinë për të zgjidhur çështjen e zonave detare në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë, në përputhje me rregullat e së drejtës ndërkombëtare dhe në veçanti të Konventës për Ligjin e Detit (UNCLOS). Më në fund, ne ndërmorëm hapat e nevojshëm për të shtrirë ujërat tona territoriale në 12 milje në Jon. Duhet të jemi të vetëdijshëm, Z. Nedo, se përkundër ankesave të disave, qeveria Mitsotakis është përballur me një larmi sfidash dhe kërcënimesh hibride vitin e kaluar me besim të mjaftueshëm. Ajo arriti marrëveshje që mbrojnë interesat kombëtare dhe zgjeroi bashkëpunimin e saj me një numër shtetesh të tjera.
Kjo qasje, e cila është një zgjerim i horizontit strategjik në krahasim me të kaluarën, ne kërkojmë ta shërbejmë dhe vazhdojmë në 2021. Vendi ynë nuk mbetet peng i ndjekjeve retorike të zero sum game ose shtyrjes së vazhdueshme. Ai siguron të drejtat dhe interesat e tij kombëtarë me marrëveshje. Në vitin 2021 ne do të vazhdojmë në këto baza. Zhvillimi i marrëdhënieve dypalëshe, skemave shumëpalëshe trepalëshe dhe me një prani shumë aktive në organizatat ndërkombëtare.
GAZETARI: Si do ta arrini këtë? Me cilat veprime dhe iniciativa specifike?
N. DENDIAS: Ne do të promovojmë marrëdhëniet tona dypalëshe, duke kërkuar marrëveshjet e para të rëndësishme. Me SH.B.A., azhurnimi i Marrëveshjes së Bashkëpunimit të Ndërsjellë të Mbrojtjes. Me Arabinë Saudite, së bashku me Ministrinë e Mbrojtjes Kombëtare dhe Ministrin Nikos Panajotopulos, marrëveshja për bashkëpunimin në sektorin e mbrojtjes. Me Francën, për të thelluar bashkëpunimin tonë. Javën tjetër do të vizitoj Italinë dhe Portugalinë. Më poshtë është një vizitë në Belgjikë. Dhe pak më vonë në vendet Balltike. Këto vetëm muajt e parë. Ne gjithashtu do të zhvillojmë kornizën e re për bashkëpunim me Mbretërinë e Bashkuar. Në të njëjtën kohë, ne po hapim horizonte më të gjera dhe po krijojmë kanale të reja me fuqitë dhe vendet në zhvillim në Azi dhe Afrikë, të tilla si India dhe Kenia. Këto dy vende kanë qenë anëtare të Këshillit të Sigurimit të KB për disa ditë tani. Ne jemi duke zhvilluar këto iniciativa, pa lënë pas dore fqinjësinë tonë të ngushtë.
Në Ballkanin Perëndimor, ne kemi një rol shumë të rëndësishëm për të luajtur në konsolidimin e stabilitetit dhe paqes. Si përmes mbështetjes së vazhdueshme të kursit të tyre Evropian, ashtu edhe përmes pjesëmarrjes aktive dhe kontributit të tyre në iniciativat rajonale. Qëllimi ynë është të integrojmë vendet e Ballkanit Perëndimor në familjen Evropiane. Dhe në të njëjtën kohë i mbron ata nga depërtimi i rrjeteve ekstremiste dhe perceptimet neo-Otomane. Vendet myslimane të rajonit më të gjerë, me të cilat ne ndërtojmë një marrëdhënie të qëndrueshme dhe të sinqertë, që aspirojnë të bëhen ura e bashkëpunimit me vendet me një popullsi të krishterë, gjithashtu kontribuojnë në këtë përpjekje. Për të arritur këto qëllime, ne kemi zhvilluar një prani shumë aktive.
Kryeministri i Shqipërisë Z. Rama ishte në Athinë për një vizitë private dy ditë më parë. Ministri i Maqedonisë Veriore, Z. Osmani, do të vizitojë Athinën javën e ardhshme. Gjatë kësaj vizite, do të nënshkruhen tre memorandume bashkëpunimi, të cilat tregojnë angazhimin tonë për forcimin e marrëdhënieve dypalëshe. Në të njëjtën kohë, proceset kanë filluar për të forcuar më tej praninë tonë në Kosovë. Në Bosnjë dhe Hercegovinë, ne jemi gjithashtu duke marrë iniciativa brenda Bashkimit Evropian për të krijuar një kornizë të stabilitetit dhe qeverisjes. Ne do të forcojmë iniciativat shumëpalëshe, së bashku me Qipron dhe me vendet e rajonit që përqafojnë të njëjtat parime si ne. Egjipti, Izraeli, Jordania. Dhe sigurisht, ne shpresojmë të forcojmë këto skema me vendet e tjera, të tilla si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite, por edhe aktorë të rëndësishëm global, të tillë si Franca, India dhe, natyrisht, SHBA.
Më në fund, ne do të zhvillojmë iniciativa brenda Bashkimit Evropian, OKB, OSBE, por edhe pse jo, edhe brenda NATO-s. Z. Nedo, pandemia vazhdon të pengojë punën tonë. Por ne nuk mund të ndalemi. Ne kemi një detyrim për të mbrojtur interesat tona kombëtare. Dhe këtë do ta arrijmë vetëm nëse shohim përtej horizontit tonë të ngushtë dhe marrim iniciativa. Ne hapim dyert që janë mbyllur prej vitesh. Kjo përpjekje po bëhet nga qeveria e Demokracisë së Re dhe unë, në detyrën time kushtetuese, si Ministër i Jashtëm.
GAZETARI: Shtrirja e ujërave territoriale në Detin Jon në 12 m. po vjen si ligji i parë në Parlament. A është e mundur që diçka e ngjashme të ndodhë në Egje?
N. DENDIAS: Projekt-ligji përkatës do të paraqitet në Parlament shumë shpejt. Dhe do të votohet menjëherë. Duhet të mos nënvlerësohet rëndësia e saj. Kjo është zgjatja e parë e kufijve të shtetit grek që nga viti 1947, gjithmonë me mjete paqësore dhe mbi bazën e së drejtës ndërkombëtare. Ky zgjerim është një e drejtë e patjetërsueshme e vendit tonë. Por më lejoni të kthehem në pyetjen tuaj themelore. Ne jemi gjithashtu duke u përgatitur për zgjerim në pjesë të tjera të vendit. Ne marrim hapat e nevojshëm teknikë që të jemi gati kur gjykohet e përshtatshme për të vazhduar. Kur kjo do të ndodhë është një zgjedhje politike.
GAZETARI: Kohët e fundit keni biseduar përsëri me Kryeministrin e Shqipërisë. A mendoni se mund të ketë zhvillime në diskutimet për caktimin e kufijve? Pra, një apel është i afërt në Hagë?
N. DENDIAS: Tani kemi një marrëdhënie të sinqertë bashkëpunimi me Kryeministrin shqiptar. Unë pata mundësinë të bisedoja gjerësisht me të për të gjitha çështjet bilaterale dhe rajonale, si gjatë vizitës sime në Tiranë ashtu dhe gjatë vizitës së tij në Athinë pardje. Për çështjen e rekursit në Hagë, ekipet përkatëse teknike po vazhdojnë punën e tyre. Qëllimi është që premtimi i përbashkët të nënshkruhet dhe të paraqitet sa më shpejt që të jetë e mundur, mendoj pas zgjedhjeve parlamentare në Shqipëri në Prill.
Vërej se të gjitha forcat politike shqiptare argumentojnë që çështja e shënjimit të zonave detare midis dy vendeve duhet të zgjidhet në bazë të Ligjit Ndërkombëtar Detar nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë. Kjo është pikërisht ajo që po u themi bashkëbiseduesve tanë turq. Dhe është veçanërisht e dobishme të kujtojmë se Z. Rama njohu që Greqia ka të drejtën e patjetërsueshme të njëanshme për të shtrirë ujërat e saj territoriale në 12 milje. Ai shtoi, në fakt, se Shqipëria kishte bërë të njëjtën gjë 30 vjet më parë. Dhe kështu që asnjë vend i tretë nuk mund ta kundërshtojë këtë të drejtë ose për më tepër të kërcënojë dhe me luftë.
GAZETARI: A ka ndonjë optimizëm që diçka thelbësore mund të dalë nga kontaktet eksploruese? A mendoni se synimet e Ankarasë për dialog janë të sinqerta? Për çfarë saktësisht po flet Athina? Ankaraja siç duket nuk pajtohet me axhendën.
N. DENDIAS: Përgjigja ime për pyetjen tuaj është: Po, por në kushte të caktuara. Do të shpjegoj pse e them këtë. Vendet që përmendët secili kanë, në shkallë të ndryshme, marrëdhënie të vështira me Turqinë. Por kjo është vetëm për shkak të politikës provokuese dhe ekspansioniste të Turqisë. Turqia, nga “i sëmuri i madh”, sipas perceptimit perëndimor, 100 vjet më parë, ndoshta po kërkon të imponohet në rajonin e ish-Perandorisë Osmane si “rishikuesi i madh”. Kjo qasje është plotësisht në kundërshtim me parimet themelore të së drejtës ndërkombëtare, minon paqen dhe stabilitetin rajonal dhe, natyrisht, provokon reflekse mbrojtëse. Fatkeqësisht, çështja e një Turqie të rishikuar është në axhendën e takimeve të mia me homologët e mi nga të gjitha vendet.
Në këtë dritë, iniciativat e ndryshme që janë zhvilluar sot synojnë gjithashtu të ndalojnë sjelljen provokuese turke. Por më lejoni të nënvizoj këtë pikë, unë po flas për frenimin e një sjellje specifike, jo të një vendi në përgjithësi. Sidoqoftë, dhe e kam theksuar këtë disa herë, zhvillimi i marrëdhënieve tona me këto vende, qoftë në forma dypalëshe apo shumëpalëshe, nuk drejtohet kundër askujt. Përkundrazi, ne kemi theksuar se Turqia mund të marrë pjesë gjithashtu në këto skema. Me një kusht shumë të thjeshtë dhe shumë të rëndësishëm: të pranosh që mosmarrëveshjet duhet të zgjidhen në mënyrë paqësore, mbi bazën e së drejtës ndërkombëtare.
Unë sinqerisht shpresoj që Turqia të pranojë që sjellja e saj revizioniste dhe agresive po çon me saktësi matematikore në të kundërtën e rezultateve që ajo kërkon. Në këtë moment, në të cilin po përballet me sfida serioze ekonomike, mendoj se është e përshtatshme të ndryshojmë rrënjësisht drejtimin dhe të braktisim aspiratat e saj ekspansioniste sterile. Unë gjithashtu mendoj, me gjithë respektin e duhur, se ky është interesi i vërtetë i popullit turk. Mbi të gjitha, një pjesë shumë e madhe e shoqërisë turke e pohon këtë, kontekstin evropian si perspektivën e vetme për Turqinë.
GAZETARI: A mendoni se ka vend për diskutime mbi çështjen e Qipros në 2021?
N. DENDIAS: Athina, gjithmonë në koordinim të plotë me Nikosinë, ka theksuar se do të marrë pjesë në një konferencë joformale me pesë parti nëse thirret nga Sekretari i Përgjithshëm i KB. Përtej kësaj, pozicioni ynë mbi zgjidhjen e problemit të Qipros është i njohur dhe i qëndrueshëm, dmth një federatë bi-zonale, bi-komunale bazuar në vendimet përkatëse të Këshillit të Sigurimit të KB dhe acquis communautaire. Ky qëndrim ndahet nga bashkësia ndërkombëtare. Fatkeqësisht, megjithatë, nuk mund të shpreh optimizëm. Retorika që vjen nga zyrtarët turq, por edhe nga udhëheqësi qipriot turk z. Tatar, nuk është inkurajuese. Retorikës negative për të shtuar hapjen e paligjshme të Varoshë, por edhe shpimet e vazhdueshme./Dosja.al
