Të ulet përqindja e duhanpirësve nga 25% sot në 5% në 2040-ën, të krijohet “një brez me zero cigare”. Këto janë objektivat ambicioze të “Planit Europian për Mposhtjen e Kancerit” të Komisionit Evropian, të shpallur në 3 Shkurt dhe synojnë të ulin ndjeshëm numrin e vdekjeve nga kanceri me investime prej 4 miliardësh nga buxheti i BE. Një nismë e cila, sado e admirueshme në disa aspekte, rrezikon seriozisht të dështojë edhe para fillimit të saj për shkak të një qasjeje të nxituar dhe jo gjithmonë të shëndoshë nga pikëpamja shkencore.
Arsyeja është e qartë. Scheer (Komiteti Shkencor për Shëndetin, Mjedisin dhe Risqet) – një organ këshillimor i Komisionit Evropian ku Brukseli mbështetet për të zbatuar politikat e tij – disa javë më parë, publikoi qasjen e tij mbi metodën që shumë besojnë të jetë armiku numër 1 i cigareve të dëmshme tradicionale, cigaret elektronike.
Por, dokumenti nxjerr në pah një problematikë të madhe, e cila kompromenton jo vetëm këtë raport por edhe shumë të tjerë të llojit të tij: nuk kryen një analizë krahasuese midis efekteve të cigareve klasike dhe cigareve elektronike, por përqëndrohet vetëm tek efektet e cigareve elektronike tek përdoruesit. Sigurisht, kjo nuk mjafton për të përparuar drejt qëllimit të zhdukjes së tymit të cigareve në Europë.
Në fakt, propozimet e Komisionit për Planin e Mposhtjes së Kancerit, si dhe raporti i Scheer, priren drejt një ekuacioni shqetësues midis cigareve të zakonshme dhe produkteve pa tym, cigareve elektronike dhe produkteve me ngrohje. Duke injoruar, megjithatë, provat shkencore të mbi 30 studimeve të pavarura dhe mendimet e mbi 10 organeve rregullatore në të gjithë botën, përfshirë Shëndetin Publik Angli (MB).
Pozicioni i institucionit më të madh shëndetësor në Mbretërinë e Bashkuar, bazuar në rishikimin e të gjithë dokumentacionit shkencor, është se cigaret elektronike janë 95% më pak të dëmshme se pirja e duhanit. Krejt e kundërta e pikëpamjes së BE-së, e cila duket e shtyrë nga rrethana politike; një kundërshti kaq e madhe mes pikëpamjeve, nuk ka sesi të shpjegohet shkencërisht.
Për më tepër, më 31 mars, me forcën e provave që i referoheshin përvojës së Mbretërisë së Bashkuar në lidhje me cigaret elektronike, grupi parlamentar për produktet me avull ftoi qeverinë britanike të shfrytëzojë sa më mirë Brexit-in për të sfiduar qëndrimin e Organizatës Botërore të Shëndetësisë ndaj avullimit – i cili mund të ketë kushtëzuar politikën e BE – në Konferencën e ardhshme të Palëve (COP) të Konventës Themelore për Kontrollin e Duhanit (FCTC), një event ku përcaktohen udhëzimet për rregulloren në lidhje me të gjitha produktet që përmbajnë nikotinë.
Gjithashtu në Itali, shoqatat kryesore në sektor kanë dalë hapur lidhur me këtë çështje. “Ne besojmë se është e papranueshme që të mos merren parasysh avantazhet e cigareve elektronike në procesin e ndërprerjes së pirjes së cigareve tradicionle, e aq më pak të mos analizoni rreziqet dhe përfitimet e tyre në një mënyrë krahasuese në krahasim me cigaren e zakonshme”, u shpreh Umberto Roçatti, Presidenti i Anafe Confindustria, shoqata kombëtare e prodhuesve të duhanit elektronik.
Por, ai i cili mund të konsiderohet si momenti më i rëndësishëm në mbështetjen e ligjorit në këtë aspekt është padyshim autorizimi që Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) i dha vitin e kaluar produktit me ngrohje IQOS. Bazuar në të dhëna të shumta shkencore të paraqitura në aplikim, FDA vendosi të mbështesë premisën e produktit me ngrohje si një zëvendësues me risk të modifikuar i cigareve të zakonshme, duke patur parasysh se nuk djeg por ngroh, një teknologji kjo e cila shmang ekspozimin e duhanpirësit ndaj deri në 6 mijë kimikate të dëmshme që gjenerohen nga djegia e cigares.
Me pak fjalë, me gjithë bazën e gjerë shkencore që ekziston, është tejet e rëndësishme që politika të ndjekë një linjë të saktë dhe të ndërmarrë në mënyrë koherente iniciativa të arsyetuara, që synojnë të bëjnë dallimin specifik mes produkteve të duhanit. Përndryshe do të ekzistonte rreziku për të lënë qëllime të mira në letër pa ndërmarrë kurrë ndonjë veprim.
