Asnjë vend në Ballkan nuk ka shpëtuar nga një kombinim i rrezikshëm i emigrimit dhe plakjes së popullsisë.
Demografikisht, kombi i vogël i Maqedonisë e ka më keq se shumë të tjerë. Kombi ballkanik ka humbur një të katërtën e popullsisë së tij që nga fillimi i viteve 1990. Regjistrimi i fundit i kryer në fund të vitit 2021 tregon një rënie të popullsisë prej 10% vetëm në dy dekadat e fundit.
Shumë vende të Ballkanit shpresojnë se anëtarësimi në BE do të ndihmojë “ikjen e trurit” – por edhe në Kroacinë anëtare të BE-së, popullsia prej pak më shumë se 4 milionë është tkurrur me pothuajse 10% në një dekadë.
Gati 600 mijë maqedonas u shpërngulën jashtë vendit në dekadat pas pavarësisë së vendit.
Në Shqipërinë fqinje situata është edhe më e rëndë. 1.7 milionë njerëz, 37% e popullsisë, janë larguar nga vendi në 3 dekadat e fundit. Sipas raportit të OKB-së për perspektivat e popullsisë, kombi me gati 3 milionë banorë pritet të bjerë nën 1 milion banorë deri në fund të këtij shekulli.
Të dyja vendet shpresojnë se një anëtarësim i shpejtë në Bashkimin Evropian do të sigurojë një të ardhme më të mirë dhe do të ndryshojë modelin e migracionit.
Bisedimet e pranimit të Maqedonisë së Veriut ishin bllokuar në të kaluarën nga Greqia për shkak të ngecjes prej dekadash të lidhura me emrin. Tani, përparimi në BE i Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë ka ngecur për shkak të vetos së Bullgarisë.
Një tjetër vend ballkanik i goditur rëndë nga rënia e popullsisë është Serbia.
Sipas të dhënave të Bankës Botërore, vendi prej gati 7 milionësh pritet të ketë 1 milion banorë më pak deri në vitin 2050. Kjo i bëri autoritetet serbe të japin analogjinë befasuese se kombi ballkanik po humb efektivisht një qytet çdo vit.
Qindra mijëra serbë u larguan nga vendi pas luftërave të shpërbërjes së Jugosllavisë në vitet 1990. Ekonomia e vendit u ndikua përsëri shumë pasi sanksionet u shtuan në nisje të bombardimeve të NATO-s të vitit 1999 për të ndaluar konfliktin në Kosovë.
Sipas një analize të OECD-së për gatishmërinë e sistemit shëndetësor serb për të luftuar Covid-19, vlerësimet tregojnë se mbi 10 mijë mjekë u larguan nga Serbia për në Evropën Perëndimore në 20 vitet e fundit, dhe sistemit shëndetësor i mungojnë 3 500 mjekë dhe 8 000 infermierë.
Disa nga arsyet pse rajoni i Ballkanit ka parë migrim të shfrenuar gjatë dekadave mund të konsiderohet shpërbërja e Jugosllavisë, luftërat civile dhe vështirësitë ekonomike që pasuan.
Bosnje-Hercegovina është ndoshta vendi më i goditur në rajon, me disa studime që thonë se pothuajse gjysma e qytetarëve të lindur në vendin e Ballkanit Perëndimor nuk jetojnë më atje. Një shembull tjetër i mrekullueshëm është Kosova – e cila humbi 15.4% të popullsisë së saj midis 2007 dhe 2018.
Kroacia e BE-së ka një problem të ngjashëm
Kroacia ka qenë anëtare e Bashkimit Evropian që nga viti 2013. Që atëherë, më shumë se çerek milioni kroatë u larguan nga vendi duke kërkuar punë me pagesë më të mirë jashtë vendit. Popullsia prej pak më shumë se katër milionë është tkurrur me pothuajse 10 për qind në një dekadë. Qeveria e Zagrebit po përpiqet të ndryshojë ikjen e trurit dhe kohët e fundit u premtoi kroatëve në diasporë deri në 26,000 € nëse kthehen dhe fillojnë një biznes.
Edhe Greqia po shfaq tendenca shqetësuese. Sipas agjencisë greke të statistikave midis 2011 dhe 2020 popullsia e vendit u tkur me gjysmë milioni njerëz. Rënia e popullsisë greke gjatë dekadës së fundit është për shkak të disa faktorëve. Është e qartë se kriza financiare e 2009-ës luajti një rol të madh, ku shumë prej tyre ose u zhvendosën jashtë vendit ose hezituan të krijonin një familje në Greqi për shkak të një të ardhmeje të pasigurt.
Plakja luan një rol të madh në përshpejtimin e rënies së popullsisë në rajon. Deri në vitin 2050, Rumania dhe Bullgaria do të shohin që mosha mesatare e popullsisë së tyre të rritet me të paktën tetë vjet, sipas parashikimeve të fundit të Eurostat. Të dhënat e dhëna nga Instituti i Statistikave të Rumanisë tregojnë se sa shpejt është plakur popullsia gjatë viteve të fundit. Qarku Vâlcea në Rumani kaloi nga 126 qytetarë të moshuar për çdo 100 të rinj, në 185 të moshuar, vetëm 10 vjet më vonë.
Një popullsi e moshuar nënkupton mungesë të fuqisë punëtore në dispozicion, por edhe rritje të shpenzimeve qeveritare për skemat e pensioneve dhe kujdesin shëndetësor. Kostoja e një numri në rënie të të rinjve në Ballkan është llogaritur nga Fondacioni ëestminster për Demokraci dhe Instituti për Zhvillim dhe Inovacion. Studimi tregon se rajoni i Ballkanit Perëndimor po humb miliarda euro çdo vit për shkak të migrimit të qytetarëve të tij të rinj.
Për të vlerësuar gjurmën ekonomike, hulumtimi merr parasysh si kostot e lidhura me arsimin – 2.46 miliardë euro – ashtu edhe humbjen e mundshme në rritjen e PBB-së për shkak të largimit të të rinjve të vendeve. Është llogaritur se vendet e Ballkanit Perëndimor humbin, për shkak të migrimit të të rinjve, 3.08 miliardë euro çdo vit në rritjen e mundshme të PBB-së dhe uljen e konsumit. Shtimi i kësaj shifre së bashku me vlerësimin për shpenzimet arsimore sjell një total prej rreth 5.5 miliardë euro në vit. /EuObserver
