Prokurori Altin Dumani e di se ka shumë punë për të bërë. Shumë! Zyra e tij, në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë, është e mbushur me një mori dokumentesh. Të gjitha rastet kanë të bëjnë lidhur me krimin e organizuar, veçanërisht trafikun e drogës dhe korrupsionin, probleme që kanë penguar vendin e vogël evropian për dekada. Kështu u shpreh prokurori Dumani për DW.
46-vjeçari është nënkryetar i strukturës relativisht të re speciale antikorrupsion të Shqipërisë (SPAK), një organ gjyqësor i pavarur i formuar në fund të vitit 2019. Krijimi i një agjencie të tillë ishte një nga parakushtet e Bashkimit Evropian që Shqipëria të fillonte pranimin bisedimet për integrim.
Shumë trafikantë shqiptarë janë “shumë aktivë” në vendet e BE -së. Dumani tha se ai dhe kolegët e tij kishin intensifikuar bashkëpunimin me homologët e tyre në Itali, Gjermani dhe vende të tjera anëtare të BE -së për shkak të “rëndësisë së luftës kundër krimit të organizuar”. Ai tha se përpjekjet e agjencisë tashmë por rezultonin të suksesshme. SPAK, për shembull, ka konfiskuar sasi të mëdha narkotike si në Itali ashtu edhe në Shqipëri.
Kur qeveria mbyll sytë, bëhet e rrezikshme
Shqipëria, një vend me rreth 3 milionë banorë, ka qenë prej kohësh një nga pikat e nxehta të Evropës për kultivimin e kanabisit. Sipas Raportit Botëror të Drogës të OKB-së të vitit 2021, Shqipëria ishte furnizuesi i gjashtë më i madh i kanabisit në planet nga 2015 deri në 2019, dhe më i madhi në Evropë.
Si koordinatore e rrjetit në terren për Ballkanin për OJQ Iniciativa Globale Kundër Krimit të Organizuar Transnacional, Fatjona Mejdini e ka ndjekur çështjen nga afër. Ajo tha për DW se problemi i drogës i kishte rrënjët në 1991, kur Shqipëria kaloi nga një diktaturë e izoluar komuniste drejt e në kapitalizëm.
“Ishin kohë të vështira për të gjithë,” tha Mejdini. “Shumë njerëz humbën punën e tyre dhe iu drejtuan kultivimit të kanabisit për të mbajtur familjet e tyre.”
Me kalimin e viteve, qeveria ka mbyllur sytë ndaj “biznesit” – dhe “në disa raste, ne pamë bashkëpunimin e strukturave shtetërore me njerëz që kultivonin kanabis,”-shtoi ajo.
“Këtu bëhet e rrezikshme.”
Grupet kriminale fituan më shumë ndikim. Dhe, në 10 deri në 15 vitet e fundit, ka pasur gjithashtu një zhvillim të ri: Rrjetet i kanë shtuar kokainë rrjetit të tyre të shpërndarjes. Rrjetet dhe rrugët që ata kishin krijuar tashmë në Evropë ishin pika fillestare perfekte.
Pasi erdhi në pushtet në 2013, qeveria socialiste e kryeministrit Edi Rama i shpalli luftë drogës – duke u përpjekur të përmbushë një premtim fushate. Kanali i policisë shqiptare në YouTube tani tregon operacione kundër prodhuesve të kanabisit dhe kontrabandistëve të kokainës. Por pavarësisht një rënieje që është shënuar në plantacionet e kanabisit, droga mbetet një çështje e madhe në vend.
Sipas artikujve të mediave investigative dhe raporteve të Mejdinit, strukturat shtetërore punojnë për të lehtësuar trafikun e drogës. Politikanët janë akuzuar vazhdimisht se janë përfshirë në biznes. Dhe ka një problem tjetër që e bën të vështirë zhvillimin e suksesshëm të “luftës kundër drogës”: Edhe nëse Shqipëria ka bërë përparim ekonomik në dekadat e fundit, shumë të rinj largohen për mundësi më të mira ekonomike diku tjetër. E ata që qëndrojnë do ta kenë të vështirë që t’u rezistojnë parave të lehta që fitohen nga droga.
Përpjekjet e Shqipërisë në BE
Fushë-Kruje është një zonë e njohur për kultivimin e kanabisit në veri të Tiranës. Raldi, një 26-vjeçar vendas dhe mekanik makinash, i cili kërkoi që emri i tij i plotë të mos përdoret, tha për DW se jeta e tij ndryshoi plotësisht në moshën 22 vjeç kur u arrestua me akuzën e shitjes së narkotikëve. Raldi tha se ai kishte konsumuar vetëm kanabis – por kurrë nuk e konsumonte. Sipas tij, nuk ka punë, nuk ka perspektivë. Raldi punon 14 orë në ditë dhe merr 500 € (580 dollarë) në muaj.
Zef Mazi, kryenegociatori i Shqipërisë me BE, i tha DW se trafiku i drogës nuk është vetëm një çështje kombëtare.
“Transporti i kanabisit ose drogave të tjera është një problem ndërkombëtar,” tha ai. Mazi është në kontakt të vazhdueshëm me drejtuesit e BE -së dhe tha se, për shembull, kancelarja gjermane Angela Merkel dhe presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, kanë theksuar vazhdimisht se Shqipëria është gati të fillojë procesin e negociatave.
Në fakt, të gjitha vendet e BE -së kanë miratuar hapjen e bisedimeve me Shqipërinë. Arsyeja e vetme pse diskutimet nuk kanë filluar nuk ka të bëjë me Shqipërinë. Bullgaria anëtare e BE po bllokon Maqedoninë e Veriut fqinje për shkak të një konflikti. E si pasojë është bllokuar edhe Shqipërisë.
“Ne ende nuk jemi të kënaqur me atë që kemi arritur,” tha Dumani. Por, shtoi ai, SPAK është akoma një agjenci e re dhe, me pak më shumë kohë, do të ketë më shumë rezultate.
