RUSI– Patriarku i Kishës Ortodokse të Moskës, Kirill ka dhënë vazhdimisht bekime për ushtrinë ruse, duke e përshkruar luftën si një luftë të shenjtë për të mbrojtur Rusinë nga, siç e quajti ai, “murtaja perëndimore” si një paradë krenarie. Ai mbështeti me zë të lartë presidentin Vladimir Putin dhe kisha në këmbim mori burime të mëdha financiare, shkruan “New York Times”.
Kemi parë që Patriarkana e Moskës nuk merrej me teologji, por ishte e interesuar vetëm të mbështeste ideologjinë e shtetit. Në thelb, patriarku e tradhtoi ‘kopenë e tij’ ukrainase, tha kryeprifti Vladimir Melnichuk nga Kisha e Ngjitjes së Kryqit në Udine, Itali.
Kështu, më 31 mars, një prift ukrainas shkroi një letër në të cilën ndërpreu të gjitha lidhjet me Patriarkanën e Moskës. Në prag të Pashkëve, tensione të ngjashme u përhapën nëpër kishat ortodokse, të cilat po rishikojnë marrëdhëniet me Patriarkun Kirill dhe Kishën Ortodokse Ruse. Në Shtetet e Bashkuara, disa besimtarë po ndryshojnë kisha. Në Francë, studentët e seminarit ortodoks iu lutën peshkopit të tyre të shkëputej me Patriarkanën e Moskës. Në Holandë, policia duhej të ndërhynte në një kishë në Roterdam pasi famullitë u përleshën për shkak të luftës.
Lufta në Ukrainë vuri besimtarët nën Patriarkun e Moskës kundër njëri-tjetrit dhe i vendosi besimtarët ukrainas në një pozitë veçanërisht të vështirë.
Si mund të luteni për një patriark që bekon ushtarët që përpiqen të vrasin djalin tuaj? – tha Andreas Loudaros, redaktor i Orthodokia.info, një portal i Athinës që mbulon çështjet e kishës.
Mosmarrëveshjet dhe intrigat brenda Kishës Ortodokse Lindore kanë vazhduar shpesh për dekada, në mos me shekuj. Por lufta aktuale ka përhapur, me shpejtësi të jashtëzakonshme, divizione që kanë qenë prej kohësh nën sipërfaqe. Ndryshe nga Kisha Katolike Romake, me një udhëheqës të saj, secila nga 15 degët ortodokse gëzon sovranitet të konsiderueshëm. Tani ka debate të ashpra në to nëse Patriarku Kirill dhe Rusia duhet të shkishëruhen hapur.
Patriarkana e Moskës është përpjekur të vendoset si selia e vërtetë e Ortodoksisë që kur Kostandinopoja, tani Stambolli, ra nga pushtuesit islamikë në vitin 1453. Kështu, për shekuj, Moska ishte në kundërshtim me Patriarkun Ekumenik të Kostandinopojës, udhëheqësin shpirtëror të kishës. Marrëdhëniet e trazuara midis Kirilit dhe Patriarkut aktual Ekumenik Bartolomeu kanë qenë publike që nga fillimi i luftës.
“Ai nuk duhej të identifikohej aq shumë me Presidentin Putin, madje edhe ta quante luftën e Rusisë kundër Ukrainës të shenjtë. Kjo është e dëmshme për prestigjin e gjithë Ortodoksisë, sepse Ortodoksia nuk mbështet luftën, dhunën, terrorizmin,” tha Bartolomeu në një intervistë në Stamboll.
Ukraina ishte një burim i veçantë tensioni midis dy hierarkëve. Në vitin 2019, Patriarku Bartolomeu i dha pavarësinë, të ashtuquajturës “autoqefale”, kishës në Ukrainë, e cila ishte në varësi të Moskës që nga viti 1686. Pas kësaj, Kisha Ruse ndërpreu kontaktet me Bartolomeun. Nga 45 dioqezat e Ukrainës, të cilat përfshijnë afro 20,000 famulli, rreth 22 kanë ndaluar së përmenduri Patriarkun Kirill gjatë lutjeve, tha Sergei Chapnin, një studiues fetar rus dhe kritik i shpeshtë i kishës. Ky është hapi i parë drejt një shkëputjeje me Moskën, megjithëse është ende larg një shkëputjeje formale.
Disa besimtarë në Ukrainë po vënë në dyshim heshtjen e shumë peshkopëve, duke pyetur veten nëse fansat e Putinit janë korruptuar apo shantazhuar për të heshtur apo besojnë se Moska do ta fitojë luftën. Kryeprifti Andriy Pinchuk, ish-kryetar i bashkisë së një fshati të vogël bujqësor në jug të qytetit të Dnieper, tha se hezitimi po shqetëson shumë priftërinj të famullisë.
“Na vjen turp të shohim në sy ukrainasit e zakonshëm, na vjen turp nga fjalët e tmerrshme agresive që thotë vazhdimisht Patriarku Kirill, na vjen turp nga peshkopët ukrainas që varrosin kokën në rërë dhe kanë frikë nga një shkëputje me Patriarkun e Moskës” – Pinchuk.
At Pinchuk është autori i një peticioni të nënshkruar nga rreth 400 priftërinj ukrainas që u kërkon hierarkëve të kishës të deklarojnë mbështetjen e Kirillit për projektin “Paqja Ruse” ose “Bota Ruse” e Kremlinit, i cili synon të zgjerojë ndikimin e kishës jashtë Rusisë si një mjet i politikës së jashtme, herezi.
” E ardhmja e asnjë kishe në Ukrainë nuk do të lidhet me Moskën nëse nuk e fiton këtë luftë. Por kjo është koha e gabuar për të dalë pro ose kundër,” tha Christophe D’Aloisio, një profesor vizitor i studimeve të krishtera Lindore dhe Ekumenike në Universitetin e Leuven në Belgjikë dhe një famullitar ortodoks, i cili nënshkroi një deklaratë kundër projektit Bota Ruse në Mars 1300 shkencëtarë dhe teologë ortodoksë.
Patriarku Kirill i Moskës provokoi zemërimin me një sërë predikimesh dhe fjalimesh, duke përfshirë pretendimin se Rusia po lufton kundër antikrishtit, dhe u bëri thirrje rusëve të mblidhen rreth qeverisë. Cyril shmangu dënimin e sulmeve të dokumentuara gjerësisht ndaj civilëve, shumë prej të cilëve ishin famullitë e tij. Shumica e kishave kombëtare nuk e dënuan Cirilin.
Rreth 300 priftërinj, kryesisht brenda Rusisë, nënshkruan një peticion kundër luftës. Tre priftërinj lituanez të cilët ishin kritikë të hapur u pushuan së fundmi. Me sa duket, një ndarje serioze në kishë duket e pashmangshme, por rrjedha e luftës do të përcaktojë thellësinë e saj dhe përçarjen që mbetet pas saj, përfundon “New York Times”.
Papa Françesku për Patriarkun Kiril
Papa Françesku i tha Corriere della Sera të martën, ndër të tjera, se “Patriarku Kirill kaloi 20 minutat e para duke lexuar nga letra justifikuese për luftën në Ukrainë” dhe shtoi se “udhëheqësit shpirtërorë nuk janë zyrtarë qeveritarë dhe nuk mund të flasin normën gjuhësore”. Më pas Papa vuri në dukje mungesën e vullnetit për të arritur paqen, si dhe pesimizmin në lidhje me shanset për një zgjidhje të shpejtë të konfliktit ukrainas. Ai tha gjithashtu se patriarku i Kishës Ortodokse Ruse “nuk mund të bëhet pinjoll i Putinit”.
“Me Kirilin kam folur rreth 40 minuta nëpërmjet Zoom, 20 minutat e para ai lexoi të gjitha justifikimet për luftën me një kartë në dorë. E dëgjova dhe i thashë: “Nuk kuptoj asgjë nga këto. Vëlla, ne nuk jemi priftërinj të shtetit, nuk mund të përdorim gjuhën e politikës, por gjuhën e Jezusit”,tha Papa.
Shërbimi i shtypit i Vatikanit tha pas bisedimeve më 16 mars se Papa Françesku i kishte bërë thirrje Patriarkut Kirill “të bashkonte forcat në emër të paqes” dhe Kisha Ruse tha se palët diskutuan situatën në Ukrainë, duke theksuar aspektet humanitare të krizës aktuale. dhe veprimi i Kishës Ortodokse Ruse dhe Kishës Katolike Romake për të kapërcyer pasojat e saj. Në fund të bisedës, Papa dhe Patriarku Kirill shprehën shpresën për “një arritje të shpejtë të paqes së drejtë”.
Ka mbërritur edhe reagimi i Patriarkanës së Moskës
Në një intervistë për gazetat italiane, Papa Françesku keqinterpretoi bisedën me Patriarkun rus Kirill, e cila u mbajt më 16 mars, deklaroi të mërkurën Patriarkana e Moskës. Deklarata thoshte se “do të ishte e vështirë të kontribuohej në një dialog konstruktiv midis Kishës Katolike Romake dhe Kishës Ortodokse Ruse, i cili është veçanërisht i nevojshëm tani”.
” Është për të ardhur keq që një muaj e gjysmë pas bisedës me Patriarkun Kiril, Papa Françesku zgjodhi tonin e gabuar për të përcjellë përmbajtjen e atij dialogu” – theksoi Departamenti i Marrëdhënieve me Jashtë të Patriarkanës.
Thuhet se disa fakte, të cilat patriarku ia ka paraqitur Papës në një bisedë më 16 mars me anë të një video-lidhjeje, janë injoruar tërësisht ose janë përmendur vetëm sipërfaqësisht në mediat perëndimore.
Patriarku në shënjestër të sanksioneve të reja të BE-së?
BE-ja ka propozuar vendosjen e sanksioneve ndaj Patriarkut Kirill të Moskës dhe Gjithë Rusisë, raportoi AFP të mërkurën, duke cituar një dokument përkatës. Sipas një dokumenti nga Shërbimi Evropian i Veprimit të Jashtëm, në të cilin Politico kishte akses, Kiril ishte “një nga mbështetësit më të shquar të agresionit ushtarak të Rusisë kundër Ukrainës” dhe një lojtar kyç në forcimin e retorikës së Vladimir Putinit për Ukrainën.
Dokumenti thekson një seri predikimesh dhe vërejtjesh pro luftës nga Cyril në muajt që pas pushtimit rus, si dhe bekimin e tij për ushtarët rusë që luftojnë në Ukrainë.
