TIRANË– Është publikuar sot dokuementi zyrtar i Komisionit të Venecias, i cili më 11 dhjetor ka miratuar opinionin përfundimtar për ndryshimet Kushtetuese dhe ndryshimet në Kodin Zgjedhor. Në dokumentin e plotë, Venecia i përgjigjet zyrtarisht kërkesës së presidentit Ilir Meta, i cili kërkoi mendim për ndryshimet e maxhorancës. Venecia ka shprehur mendim edhe për çështjen e debatuar të koalicioneve, teksa thekson se shpreh keqardhjen për faktin që janë miratuar vetëm nga pala e maxhorancës. Gjithsesi, në dokument theksohet se kjo gjë nuk bie ndesh me parimet ndërkombëtare.
Dokumenti i plotë:
Shqipëri: Komisioni i Venecias dhe ODIHR shprehin keqardhje për miratimin e nxituar të ndryshimeve në kushtetutë dhe kodin zgjedhor por përmbajtja e tyre nuk bie ndesh me standardet ndërkombëtare. Në një mendim të përbashkët, të miratuar pas një shkëmbimi pikëpamjesh me Presidentin Meta dhe me deputetin Bushka, Komisioni Evropian për Demokraci përmes Ligjit (Komisioni i Venecias) dhe Zyra e OSBE-së për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (ODIHR), shprehin keqardhjen për miratimin jashtëzakonisht të nxituar të ndryshimeve në Kushtetutën e Shqipërisë të 30 korrikut 2020 dhe në Kodin Zgjedhor të vendit të 5 tetorit 2020, si dhe mungesën e konsultimeve të gjera që sigurojnë kornizën e duhur kohore midis aktorëve politikë dhe organizatave joqeveritare.
Opinioni, i kërkuar nga Presidenti shqiptar Ilir Meta dhe i përgatitur pas konsultimeve të gjera në internet me një gamë të gjerë të figurave politike dhe OJQ-ve, është përqendruar vetëm në përputhshmërinë e ndryshimeve me standardet ndërkombëtare dhe, për këtë arsye, nuk duhet të konsiderohet si një përmbledhje gjithëpërfshirëse e kuadri zgjedhor i vendit. Komisioni i Venecias dhe ODIHR nxisin forcat politike shqiptare – si brenda dhe jashtë parlamentit – të sigurojnë “funksionimin normal demokratik të institucioneve” dhe të theksojnë edhe një herë nevojën për rivendosjen e punës së Gjykatës Kushtetuese. Ndërsa shumica e rekomandimeve duhet të zbatohen pas zgjedhjeve parlamentare të planifikuara për në Prill të vitit të ardhshëm, disa nga ato më të ngutshmet, të cilat nuk do të nënkuptojnë ndryshime legjislative, duhet të vihen në praktikë përpara tyre. Rekomandimet parazgjedhore i nxisin autoritetet të kenë dialog konstruktiv dhe të bëjnë çmos për të kryer me shpejtësi dhe transparencë ligjin zgjedhor në kohë. Për këtë qëllim, opinioni i përbashkët rekomandon burimet e duhura të administratës zgjedhore. Krerët e partive politike duhet të përmbahen nga qëndrimi si kandidatë në zona elektorale të shumta. Çdo ndryshim në ligjin zgjedhor duhet të lihet deri pas votimit parlamentar, theksojnë ekspertët ligjorë, veçanërisht në lidhje me ndryshimet në caktimin e zonave elektorale. Rekomandimet paszgjedhore përfshijnë sa vijon: Heqja e mundësisë që liderët politikë të garojnë në disa zona elektorale. Respektimi i të drejtave të barabarta të të gjitha partive në një koalicion për të apeluar veprimet dhe vendimet e koalicionit. Futja e mundësisë për kandidatë individualë të apelojnë kundër caktimit të vendeve brenda një liste. Qartësimi i përkufizimit të pragut për zgjedhjet lokale në kuptimin që ai zbatohet në nivelin e komunës. Duke konsideruar një përjashtim në pragun kombëtar të një përqindjeje për pakicat. Rishikimi i Kodit Zgjedhor për të zvogëluar numrin minimal të kandidatëve në një listë. Adresimi i çdo rekomandimi të jashtëzakonshëm dhe të ardhshëm të lidhur me zgjedhjet e ODIHR-it. Komisioni i Venecias dhe ODIHR janë të gatshëm të ndihmojnë autoritetet shqiptare, veçanërisht për të lehtësuar zbatimin e Kodit Zgjedhor të rishikuar. Opinioni u përgatit nën Mekanizmin e Koordinimit të Ekspertizës në kuadrin e programit të përbashkët të BE / KiE “Lehtësia Horizontale II”, i bashkëfinancuar nga Këshilli i Evropës dhe Bashkimi Evropian dhe zbatuar nga Këshilli i Evropës. Dosja.al e raportoi sot raprtin final të Komisionit të Venecias, ndërsa sot ka dalë shkresa zyrtare. Venecia thekson nevojën e bashkëpunimit nga të gjitha palët për zhvillimin e zgjedhjeve të 25 prillit 2021.
Por si përfundoi Kodi Zgjedhor në Venecia?
Presidenti Ilir Meta me miratimin nga maxhoranca në Kuvend të Kodit të Ri Zgjedhor që i hapi rrugë ndryshimit të listave, dhe koalicioneve tradicionale, dërgoi në Komisionin e Venecias, një relacion me 18 faqe, ku pyeste komisionin në 8 pika, se a ishin brenda frymës Kushtetuese këto ndryshime. Vendimi i kreut të Shtetit u përshëndet nga opozita dhe ndërkombëtarët që i bënë thirrje Ramës të priste përgjigjen e Venecias e më pas të fuste në fuqi ndryshimet. Kreu i qeverisë i shpërfilli thirrjen me arsyetimin se vendi është para zgjedhjeve dhe “nuk ka kohë të merret me aventurat e Ilir Metës”.
