Viteve të fundit skenat e nxjerrjes me dhunë nga banesat për hir të “interesit publik” nuk kanë munguar në vend, kryesisht në kryeqytet.
Avokati i Popullit konstaton se argumenti që përdoret për shpronësimet për interes publik e ka bërë shtetin të sillet në mënyrë arbitrare me qytetarët të cilët në shumë raste nuk kompensohen drejt dhe në kohë.
“Tjetër problematikë e konstatuar gjatë veprimtarisë së Avokatit të Popullit në vite, por që vazhdon edhe për vitin 2021, është shpronësimi për interes publik i pronës private nga shteti. Shpronësimi për interes publik i pronës private në RSH, përveç garancive kushtetuese dhe parashikimit nga KEDNJ81, rregullohet edhe nga përcaktimet e ligjit nr.8561, datë 22.12.1999 “Për shpronësimet dhe marrjen në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private për interes publik” (ndryshuar me ligjin nr. 20/2016, datë 10.3.2016 dhe ligjin nr. 11/2020) dhe akteve nënligjore në zbatim të tij.
Pothuaj në të gjitha rastet, konstatohet se organet e administratës shtetërore sillen “në mënyrë arbritare” me titullarët e së drejtës së pronës/pronarët por edhe poseduesit, duke qenë se i zhveshin këta të fundit nga e drejta e pronësisë dhe nuk i dëmshpërblejnë/kompensojnë paraprakisht, kundrejt një shpërblimi të drejtë dhe brenda afateve ligjore” thuhet në raportin e Avokatit për vitin 2021.
Po kështu ky raport vlerëson se qytetarët ndihen të pafuqishëm nga forca shtrënguese e shtetit i cili në këtë rast e përdor “forcën” jo në mbrojtje të tyre por ndaj tyre.
“Shteti, nëpërmjet organeve të administratës publike, duhet të kujdeset për interesat pronësore të qytetarëve, në rast shpronësimi, duke pasur në konsideratë procesin e rregullt ligjor dhe nevojat social-ekonomike të tyre. Vërtet kushtetuta, KEDNJ82 si dhe ligjet, parashikojnë kufizime të së drejtës së pronësisë, por këto kufizime duhet të jenë të ligjshme, të bëhen vetëm në rast të një interesi publik, kundrejt shpërblimit të drejtë, si dhe të kenë në themel parimin e proporcionalitetit. Koncepti i shpronësimit dhe shpërblimit të pronës nuk përfshihet vetëm për pasuritë e regjistruara por edhe për ato që i janë nënshtruar një procesi të ligjshëm, sikurse pasuritë në proces legalizimi” thuhet në raport.
*Shpronësimet për interes publik bëhen në bazë të ligjit nr.8561, datë 22.12.1999, “Për shpronësimet dhe marrjen në përdorim të përkohshëm të pasurisë, pronë private, për interes publik”. Shpronësimet e kësaj natyre i japin të drejtë shtetit që të marrë tokën edhe pa pëlqimin e pronarit duke nxjerrë si argument interesin publik që mund të lidhet me ndërtimin e një rruge, ujësjellësi, shkolle apo aspekte të ngjashme përfshirë projekte private që shkojnë përtej përftimit individual.
Marrë nga Monitor.al
