Deficiti buxhetor, apo diferenca mes shpenzimeve dhe të ardhurave, për mbulimin e së cilës qeveria ka qenë e detyruar të marrë borxh, arriti në një nivel historik rekord të pas tranzicionit në vitin 2020. Sipas statistikave zyrtare të Ministrisë së Financave, ky deficit ishte 110 miliardë lekë, ose 890 milionë euro.
Ky është niveli më i lartë i deficitit që nga viti 1995, kur Ministria e Financave raporton të dhënat. Më herët, rekordi ishte në vitin 2009, në rreth 81 miliardë lekë, që përkon me periudhën e ndërtimit të rrugës Durrës-Kukës.
Rritja e deficitit në 2020-n erdhi si rrjedhojë e rënies së të ardhurave nga kriza e shkaktuar në ekonomi nga Covid-19 dhe nevojës për shpenzime të shtuara për paketat mbështetëse për bizneset dhe individët, si dhe fondet e rindërtimit për tërmetin.
Sipas statistikave fiskale paraprake të publikuara nga Ministria e Financave, totali i të ardhurave në buxhet për vitin 2020 ishte 425 miliardë lekë, me një tkurrje prej 7.5%, ose 34.7 miliardë lekë (280 milionë euro) më pak sesa viti i kaluar.
Në kahun tjetër, shpenzimet e përgjithshme publike për vitin 2020, arritën në rreth 536.3 miliardë LEK (92.5% të planit vjetor sipas Aktit Normativ nr.34 datë 16.12.2020). Krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2019 ky zë ka rezultuar 9% më i lartë ose rreth 44.4 miliard LEK më shumë.
Gjithsesi, deficit buxhetor është 21 miliardë lekë më pak sesa plani i rishikuar prej 132 miliardë lekësh. Mosrealizimi lidhet me arkëtimin e të ardhurave buxhetore, po me rreth 20 miliardë lekë më pak në krahasim me planin, duke detyruar financat të kursejnë po njësoj në kahun e shpenzimeve, për të ruajtur parametrat e planifikuara të deficitit.
Në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto (PBB), deficiti buxhetor ka arritur në rreth 7%, nga 1.9% vitin e mëparshëm, duke qenë shumë larg mbi kufirin e deficitit në vite normale, që nuk duhet të jetë më i lartë se 2% e PBB-së. Por, për shkak të pandemisë dhe nevojave për rindërtim, ky rregull fiskal pritet të mos zbatohet deri në vitin 2024, kur parashikohet kthimi i tij në nivele normale, sipas kuadrit makroekonomik e fiskal.
Shtimi i shpenzimeve në një kohë që të ardhurat janë në rënie ka rritur dhe borxhin publik, që arriti në 80% të PBB-së në fund të 2020-s, nga 66.3% vitin e mëparshëm. Ashtu si me deficitin buxhetor, edhe borxhi publik parashikohet të ulet gradualisht për të arritur në 73.8% të PBB-së në vitin 2024.
Burimi: Ministria e Financave
