Rritja e borxhit publik të vendit në rekorde historike do të ulë aftësinë e qeverisë për të shpenzuar në projekte investimesh apo drejtime të tjera pas vitit 2021, vuri në dukje në raport i fundit i Bankës Botërore në të cilin u analizuan zhvillimet ekonomike dhe fiskale në gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor.
Banka sinjalizoi se, pas vitit 2021, shpenzimet buxhetore në Shqipëri ka të ngjarë të tkurren për shkak të hapësirës së kufizuar fiskale, duke qenë se raporti i borxhit publik ndaj PBB-së parashikohet të rritet në 78.6 për qind në 2021, dhe më pas të ulet gradualisht në periudhë afatmesme.
Pavarësisht të ardhurave më të larta, deficiti fiskal mbeti i lartë. Të ardhurat buxhetore në gjashtëmujorin e parë të vitit 2021 ishin 20.1 për qind më të larta në terma vjetorë dhe 3.6 për qind mbi nivelin e së njëjtës periudhë në vitin 2019. Kjo rritje reflektoi në një masë të madhe efektin bazë statistikor, pasi tremujori i dytë i vitit 2020 shënoi kulmin e kufizimeve.
Rritja e të ardhurave të mbledhura dhe borxhi i ri i krijuan qeverisë mundësinë të rrisë shpenzimet. Nëpërmjet një akti normativ, në korrik 2021, qeveria pezulloi përkohësisht rregullin fiskal të përcaktuar në ligjin organik të buxhetit që përcaktonte një raport në rënie të borxhit ndaj PBB-së të dhe shtyu objektivin e arritjes së një bilanci primar pozitiv në 2024.
Banka referoi se, qeveria përmbushi me sukses nevojat e saj për financim nëpërmjet emetimit të Eurobondeve në vitin 2020, e cila e çoi borxhin në një nivel tjetër të lartë prej 78.6 për qind në raport me PBB-në, por ndërkohë, vendi nuk ka amortizues të mjaftueshëm në rast të përballjes me një valë të re pandemike. Në mungesë të konsolidimit fiskal, shtrëngimi i kërkesës dhe rritja e normave të interesit në tregun financiar ndërkombëtar mund të çojnë në shfaqjen e riskut të rifinancimit.
Banka këshilloi se varësia gjithnjë e më madhe tek financimi i jashtëm do të bëjë që rreziku i kursit të këmbimit, rreziku i normave të interesit dhe ai i rifinancimit të mbeten të larta. Një nga prioritetet kyçe të reformës afatmesme është rritja e performancës në mbledhjen e të ardhurave dhe arritja e konsolidimit fiskal duke krijuar hapësirë për shpenzime që forcojnë rritjen ekonomike.
Parashikimi për rritjen me 7.2 për qind në vitin 2021 Banka Botërore e bazoi në vijimin e procesit të vaksinimit, mungesën e mbylljeve të tjera për shkak të pandemisë, dhe vijimin e rimëkëmbjes të sektorit të shërbimeve, të udhëhequr nga turizmi dhe ndërtimi. Në planin kohor afatmesëm, konsumi privat parashikohet të jetë sërish nxitësi kryesor i rritjes së PBB-së.
Marrë nga Monitor.al
