HOLANDË– Holanda, është një prej vendeve skeptike për çeljen e negociatave me Shqipërinë, dhe mesa duket as kësaj herë mendimi i saj nuk ka ndryshuar. Qeveria duket se ka marrë vendimin për t’i dhënë më shumë kohë Shqipërisë që të përmbushë kushtet e vendosura nga Bundestagu për çeljen e negociatave, pasi nuk janë plotësuar të gjitha. Holanda sheh ende punë para për të t’u bërë nga qeveria shqiptare, duke ‘hedhur poshtë’ edhe raportin e Komisionit Europian, i cili u dorëzua nga Komisioneri për Zgjerim. Holanda kërkon rivendosjen e dialogut politik, miratimin e paketës antishpifje sipas opinoneve të dhëna nga Komisionit i Venecias, plotësimin e vakancave në Gjykatën e Lartë dhe Kushtetuese, dhe së fundmi; luftë ndaj korrupsionit. Ndërkohë historia është krejt ndryshe për Shkupin, i cili ka marrë dritën jeshile nga Holanda. Ndërsa probleme ka me Bullgarinë, e cila kërkon marrëveshje për emrin e shtetit dhe gjuhën.
Dosja.al ka përkthyer dokumentin e plotë, nga i cili ministri i jashtëm holandez Stef Blok ka raportuar ndaj qeverisë së tij. Në dokument thuhet se Shqipëria ka më shumë nevojë për kohë, çka do të thotë se edhe në këtë vit, nuk ka çelje negociatash me Bashkimin Europian.
RAPORTIMI I PLOTË:
Në Këshillin e Çështjeve të Përgjithshme të 24 Marsit 2020, u miratuan konkluzionet e mëposhtme: “Para konferencës së parë ndërqeveritare, Shqipëria duhet të miratojë Reformën Zgjedhore plotësisht në përputhje me rekomandimet e OSBE / ODHIR, duke siguruar financim transparent të partive politike dhe fushatave elektorale, zbatimi i vazhdueshëm i reformës gjyqësore, duke përfshirë sigurimin e funksionimit të Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë, duke marrë parasysh ekspertizën përkatëse ndërkombëtare, duke përfshirë mendimet e zbatueshme të Komisionit të Venecias, dhe të finalizojë krijimin e strukturave të specializuara kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. ”
A mund të hyni në secilën prej këtyre pikave veçmas dhe të thoni nëse dhe si Shqipëria përputhet me objektivat e vendosura?
Në analizën e Komisionit thuhet se Shqipëria ka treguar përparim në fusha të ndryshme, por Komisioni konsideron të parakohshëm përfundimin se pothuajse të gjitha kushtet janë përmbushur. Qeveria ndan vlerësimin e Komisionit se ende nuk ka kuorum për Gjykatën Kushtetuese dhe se duhet bërë përparim i mëtejshëm në rishikimin e ligjit për mediat (paketa anti-shpifje) bazuar në opinionin e Komisionit të Venecias. Pavarësisht emërimit të disa jo-magjistratëve, Gjykata e Lartë gjithashtu nuk është ende në gjendje të gjykojë të gjitha çështjet. Janë ndërmarrë hapa kryesorë, veçanërisht në fushën e hetimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve, por ende nuk janë parë dënime të magjistratëve të akuzuar për aktivitete kriminale. Korrupsioni mbetet një problem i madh dhe i përhapur që do të vazhdojë të kërkojë vëmendje në vitet që vijnë. Në këtë kontekst, është pozitive që Struktura Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) tani është plotësisht funksionale. Raporti i fundit nga Grupi i Shteteve Kundër Korrupsionit (GRECO) konkludon se Shqipëria ka zbatuar si duhet 9 nga 10 rekomandime. Kjo tregon se Shqipëria po punon kundër korrupsionit. Por Shqipëria duhet të ndërmarrë hapa të mëtejshëm për të ndërtuar një histori solide në hetimin, ndjekjen penale dhe dënimin përfundimtar të korrupsionit dhe krimit të organizuar në të gjitha nivelet.
Progres është bërë edhe në trajtimin e krimit të organizuar dhe migrimit. Bashkëpunimi me autoritetet shqiptare në luftën kundër migracionit të parregullt vazhdon të ecë normalisht. Bashkëpunimi i mirë mbetet i domosdoshëm për arsyet e përmendura nga Komisioni. Është pozitive që drejtori i Byrosë Kombëtare të Hetimit është emëruar, por mbetet e rëndësishme edhe që inspektorët të emërohen dhe trajnohen.
Opinionet e Komisionit të Venecias u referuan në Këshillin e Çështjeve të Përgjithshme të 24 Marsit 2020. Cilat mendime janë të mbuluara?
Në konkluzionet e Këshillit të Marsit 2020, Këshilli iu referua mendimeve përkatëse të organizatave ndërkombëtare duke përfshirë Komisionin e Venecias në lidhje me Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese. Opinioni i Komisionit të Venecias për Gjykatën Kushtetuese u miratua në 19 Qershor. Këshilli i bën thirrje Shqipërisë që të marrë parasysh këtë mendim për ta bërë Gjykatën funksionale. Konkluzionet e Këshillit të Marsit 2020 i bëjnë thirrje Shqipërisë gjithashtu që të ndryshojë ligjin e medias në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias. Ky mendim u miratua gjithashtu në qershor 2020.
Në Këshillin e Çështjeve të Përgjithshme të 24 Marsit 2020, iu referuan opinioneve të Komisionit të Venecias: cilat kushte nga ato opinione duhet të plotësojë Shqipëria? Dhe a mundet kabineti holandez të kalojë kushtet një nga një?
Opinionet e Komisionit të Venecias përmbajnë rekomandime. Këshilli i bëri thirrje Shqipërisë të marrë parasysh këto rekomandime për ta bërë Gjykatën funksionale. Vetë Shqipëria do të përcaktojë se si e bën atë. Komisioni raporton se, bazuar në udhëzimet e shprehura në opinionin e Komisionit të Venecias, vendet e lira të lira në Gjykatën Kushtetuese mund të plotësohen me emërime nga Presidenti dhe Parlamenti pasi të jenë zgjedhur kandidatët. Raporti i progresit i Komisionit tregon se Shqipëria është e vendosur të zbatojë rekomandimet në këtë opinion. Vetë Shqipëria do të përcaktojë se si e bën atë.
Projektligji për mediat aktualisht po rishikohet. Ekspertë nga Këshilli i Evropës dhe Komisioni Evropian janë të përfshirë në këtë proces.
Në Këshillin e Çështjeve të Përgjithshme të 24 Marsit 2020, Komisioni Evropian arriti në përfundimin: Shqipëria duhet gjithashtu të forcojë më tej luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, përfshirë përmes bashkëpunimit me Shtetet Anëtare të BE-së dhe përmes planit të veprimit për të adresuar rekomandimet e Task Forcës së Veprimit Financiar (FATF) . A mund t’ia përcillni Dhomës raportin e Komisionit dhe vlerësimin tuaj për secilën prej këtyre çështjeve?
Qeveria miraton analizën e Komisionit se Shqipëria ka treguar përparim në fusha të ndryshme, por Komisioni konsideron të parakohshëm përfundimin e Komisionit se pothuajse të gjitha kushtet janë përmbushur. Qeveria ndan vlerësimin e Komisionit se ende nuk ka kuorum për Gjykatën Kushtetuese dhe se duhet bërë përparim i mëtejshëm në rishikimin e ligjit për mediat bazuar në mendimin e Komisionit të Venecias. Pavarësisht emërimit të disa jo-magjistratëve, Gjykata e Lartë gjithashtu nuk është ende në gjendje të gjykojë të gjitha çështjet. Janë ndërmarrë hapa kryesorë, veçanërisht në fushën e shqyrtimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve, por ende nuk ka të dënuar. Korrupsioni mbetet një problem i madh dhe i përhapur që do të vazhdojë të kërkojë vëmendje në vitet që vijnë. Në këtë kontekst është pozitive që SPAK tani është plotësisht funksionale. Raporti i fundit i GRECO arrin në përfundimin se Shqipëria ka zbatuar si duhet 9 nga 10 rekomandime. Kjo tregon se Shqipëria po punon kundër korrupsionit. Por Shqipëria duhet të ndërmarrë hapa të mëtejshëm për të ndërtuar një histori solide në hetimin, ndjekjen penale dhe dënimin përfundimtar të korrupsionit dhe krimit të organizuar në të gjitha nivelet.
Progres është bërë edhe në trajtimin e krimit të organizuar dhe migrimit. Bashkëpunimi me autoritetet shqiptare në luftën kundër migracionit të parregullt vazhdon të ecë normalisht. Bashkëpunimi i mirë mbetet i domosdoshëm për arsyet e përmendura nga Komisioni, por edhe për të trajtuar problemet përreth alpinistëve. Ndjekja e rekomandimeve të FATF është gjithashtu në mënyrë të arsyeshme sipas planit dhe Shqipëria ka marrë pjesë në disa operacione policore ndërkombëtare. Në këtë kontekst është pozitive që drejtori i NBI është emëruar, por mbetet e rëndësishme që inspektorët e nevojshëm të emërohen dhe trajnohen.
Cilat janë normat e krimit të organizuar në Shqipëri? (Numri i arrestimeve? Sasia e drogës dhe armëve të përgjuara? Numri i përkthimeve?)
Komisioni raporton se historiku është përmirësuar në fushën e krimit të organizuar. Numri i çështjeve të referuara në Shërbimin e Prokurorisë Publike ishte 53 në vitin 2018 dhe 79 në 2019. Në semestrin e parë të vitit 2020, numri i çështjeve të reja që përfshijnë organizata kriminale referuar Shërbimit të Prokurorisë Publike është vetëm 23. Gjatë kësaj periudhe, kishte 10 kallëzime penale për krim të organizuar, 6 dënimet përfundimtare dhe 1 dënimi fillestar. Në lidhje me krimin e rëndë, Komiteti raporton se 1,804 raste të reja në lidhje me trafikimin njerëzor, pastrimin e parave dhe prodhimin dhe trafikimin e drogës iu referuan Shërbimit të Prokurorisë Publike në 2018 dhe një numër i ngjashëm pasoi edhe vitin 2019. Nga këto raste, 551 rezultuan në akuza në 2018; ndërsa në vitin 2019 vetëm 507. U dhanë gjithashtu edhe 698 dënime përfundimtare në 2018 dhe 308 në 2019. Prej tyre, 68.9% ishin të lidhura me drogën në 2018 dhe 68% në vitin 2019, Veprat penale me pas pasoheshin nga pastrimi i parave, trafikimi i automjeteve, falsifikimi i parave dhe trafikimi i qënieve njerëzore. Në semestrin e parë të vitit 2020, janë zbuluar 17 raste të reja të trafikur njerëzor, 126 raste të pastrimit të parave dhe 587 raste të lidhura me drogën. Në lidhje me dënimet përfundimtare, Komisioni raporton se ka pasur 2 për trafikim të qenieve njerëzore dhe 30 për vepra penale të drogës. Sipas legjislacionit të ri të përkohshëm për të trajtuar pasuritë kriminale, mbi 174 pasuritë e të dyshuarve për krim të organizuar u sekuestruan paraprakisht dhe 84 raste u sollën në SPAK midis janarit dhe qershorit të këtij viti. Komisioni raporton gjithashtu se sasia e kanabisit të konfiskuar në Shqipëri është ulur nga rreth 20 ton në 2018 në 6.3 ton në 2019. Pati një rritje në konfiskimin e hashashit nga 363.5 kg në më shumë se një ton gjatë kësaj periudhe. 630.5 kg kokainë u konfiskuan në 2018 dhe 145 kg në 2019. Heroina e konfiskuar u rrit nga gati 24 kg në 2018 në 38 kg në 2019, sipas Komisionit falë hetimeve më të mira të policisë dhe bashkëpunimit të shtuar ndërkombëtar. Edhe trafiku i armëve të zjarrit pësoi rritje nga vitit në 2018 me vetëm 12 raste, në 35 në 2019.
Bashkëpunimi ndërkombëtar i policisë, veçanërisht me Shtetet Anëtare të BE, është intensifikuar, duke përfunduar me sukses një numër të madh operacionesh në shkallë vendi, të cilat u nisën në vitin 2019 dhe u përfunduan në 2020. Në lidhje me bashkëpunimin gjyqësor në çështjet penale, Komisioni raporton se Shqipëria mori 115 kërkesa ekstradimi, të cilat u kthyen në 84 një vit më vonë.
Sa shqiptarë janë dënuar në Holandë gjatë dy viteve të fundit?
Këshilli për Drejtësinë administron shifrat e dënimeve nga gjykatat penale holandeze të personave të lindur në Shqipëri. Shifrat ndahen në dënime dhe vepra penale.
Në vitin 2018, 298 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për një krim, 3 prej të cilëve nuk u dënuan. Në atë vit, 32 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për një vepër penale. Në vitin 2019, 220 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për një krim, 1 prej të cilëve nuk u dënua. Në vitin 2020, nga janari në shtator, 97 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për një krim.
Sa shqiptarë u dëbuan nga Holanda në dy vitet e fundit?
Shërbimi i riatdhesimit, për vitin 2019, ka bërë me dije se 184 shtetas të huaj me kombësi shqiptare u detyruan të largoheshin nga Holanda për në vendin e tyre. Ndërsa në vitin 2020, 41 shtetas të huaj me kombësi shqiptare u detyruan të largoheshin gjatë periudhës janar-shtator.
Çfarë ka bërë Shqipëria në të vërtetë gjatë vitit të kaluar për të luftuar korrupsionin?
Në Shqipëri, po bëhet përparim në luftën kundër korrupsionit, raporton Komisioni. SPAK është ngritur plotësisht, duke përfshirë Prokurorinë Speciale që kryen detyra të rëndësishme hetimore. Gjithashtu është emëruar edhe kreu i BKH-së. Gjithashtu raporti i fundit i GRECO arrin në përfundimin se Shqipëria ka zbatuar si duhet 9 nga 10 rekomandime. Kjo tregon se Shqipëria po punon kundër korrupsionit. Në vitin 2019, kishte dy dënime përfundimtare për korrupsion pasiv ndaj magjistratëve. Në vitin 2019, kishte 262 dënime të shkallës së parë që përfshinin zyrtarë të nivelit të ulët ose të mesëm, nga 294 të tilla në vitin 2018. Përpjekjet për të bërë një punë të mirë vazhdojnë, megjithëse mbetet një qëllim afatgjatë që kërkon akoma përpjekje të mëtejshme të strukturuara dhe të qëndrueshme. Ndërsa numri i hetimeve në vazhdim mbetet i lartë, Komisioni theksoi se numri i dënimeve të zyrtarëve të nivelit të lartë mbetet ende i vogël. Pritet që SPAK mund ta përmirësojë ndjeshëm këto shifra. Në përgjithësi, korrupsioni mbetet i përhapur dhe është një problem serioz që e paraqet edhe Komisioni.
A mund të shpjegohet se në çfarë aspekte korrespondojnë politikat e jashtme të Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut dhe ndoshta ndryshojnë nga Bashkimi Evropian?
Komisioni raporton se Shqipëria në të gjitha rastet është pajtuar plotësisht në të gjitha vendimet përkatëse të këshillit dhe deklaratat e përfaqësuesve të lartë (100%) në lidhje me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë. Në lidhje me Maqedoninë e Veriut, Komisioni raporton se vendi ka përmirësuar përafrimin me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë. Maqedonia e Veriut u bashkua me vendimet përkatëse të këshillit dhe deklaratat e Përfaqësuesit të Lartë në 92% të rasteve në 2019.
Kur pritet të zhvillohet Konferenca e parë Ndërqeveritare (KPG)?
Në vlerësimin e qeverisë të 30 tetorit, qeveria shpjegon se KPM-ja e parë me Maqedoninë e Veriut mund të ndodhë sa më shpejt që të ketë marrëveshje mbi kornizën e negociatave. Këshilli vendosi në Mars që KPM-ja e parë me Shqipërinë mund të zhvillohet nëse plotësohen kushtet e vendosura në konkluzionet e Këshillit të Marsit 2020. Është thelbësore për qeverinë që të bëhet përparim i mëtejshëm në lidhje me kushtet e Këshillit në të ardhmen e afërt. Vetëm kur kushtet e vendosura në konkluzionet e Këshillit të Marsit 2020 janë përmbushur bindshëm, atëherë do të mbahet edhe konferenca eparë ndërqeveritare për Shqipërinë. Është thelbësore për kabinetin që të dijë se progresi i mëtejshëm do të bëhet në të ardhmen e afërt, vetëm kur të bindemi për plotësimin e kushteve siç thuhet në konkluzionet e këshillit të marsit 2020.
Ndërkohë që po ministri i Punëve të Jashtme, Stef Blok lexoi para Kuvendit letrën e Komisionit Europian lidhur me punën e bërë nga Shqipëria. Në letrën e publikuar në faqen zyrtare të Kuvendit holandez, shkruhet se Shqipëria ka përmbushur 9/10 kushtet e vendosura në konferencën e shkuar për çeljen e negociatave. Megjithatë problem është ende korrupsioni…
PJESA PËR SHQIPËRINË:
Shqipëria
Komisioni deklaron se pret me padurim Konferencën e parë Ndërqeveritare (IGC) e cila duhet të zhvillohet sa më shpejt të jetë e mundur pas miratimit të kornizës negociuese nga Këshilli. Komisioni më pas vëren se Këshilli ka vendosur një numër kushtesh në lidhje me Shqipërinë që vendi duhet të përmbushë përpara se të mund të zhvillohet konfrenca. Në kushtet e përcaktuara nga Këshilli, Komisioni raporton sa vijon: ligji zgjedhor është ndryshuar në bazë të rekomandimeve të Zyrës për Institucione Demokratike dhe të Drejtave të Njeriut (ODIHR) dhe miratuar nga parlamenti në 23 korrik. Komisioni arrin në përfundimin se, pavarësisht nga ky rezultat pozitiv, dialogu politik në vend duhet të përmirësohet, veçanërisht në fushën e reformave zgjedhore dhe zbatimin e tyre. Institucionet e reja gjyqësore kanë mbushur vendet e lira në Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese duke lejuar që një nga Dhomat e Gjykatës së Lartë të funksionojë. Me katër anëtarët aktualë, Gjykata Kushtetuese nuk ka ende një kuorum, por bazuar në udhëzimet nga mendimi i Komisionit të Venecias, vendet e lira të punës mund të plotësohen shpejt. Struktura Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) është ngritur plotësisht, përfshirë Zyrën e Prokurorisë Speciale (BKH) e cila kryen detyrat e rëndësishme hetimore. Kontrolli i gjyqtarëve dhe prokurorëve vazhdon në mënyrë të qëndrueshme dhe po bëhet përparim në luftën kundër korrupsionit. Në përgjithësi, korrupsioni mbetet i përhapur dhe është një problem serioz që Komisioni paraqet. Megjithatë Shqipëria gjithashtu ka përparuar mirë në luftën kundër krimit të organizuar, duke përfshirë bashkëpunimin me Shtetet Anëtare të BE. Si në vitet e mëparshme, Shqipëria po bën punë të mirë në luftën kundër kultivimit dhe tregtimit të kanabisit. Në fushën e lirisë së fjalës dhe lirisë së medias, qeveria ka bërë një angazhim publik për të zbatuar rekomandimet e opinionit të Komisionit të Venecias. Projektligji për mediat aktualisht është duke u rishikuar bazuar në këtë mendim. Për më tepër, numri i kërkesave të pabazuara për azil nga shqiptarët në BE ka rënë por numri mbetet ende i lartë. Shqipëria ka vazhduar përpjekjet e saj për të kundërshtuar kërkesat e pabazuara për azil dhe ka forcuar dialogun dhe bashkëpunimin me vendet më të prekura. Qeveria ndan vlerësimin e Komisionit se ende nuk ka kuorum për Gjykatën Kushtetuese dhe se duhet bërë përparim i mëtejshëm në rishikimin e ligjit për media bazuar në mendimin e Komisionit të Venecias. Janë ndërmarrë hapa të mëdha, veçanërisht në fushën e shqyrtimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve, por asnjë prej tyre ende nuk është dënuar pasi është akuzuar për aktivitete kriminale. Korrupsioni mbetet një problem i madh dhe i përhapur që do të vazhdojë të kërkojë vëmendje në vitet që vijnë. Në këtë kontekst është pozitive që SPAK tani është plotësisht funksionale. Raporti i fundit nga Grupi i Shteteve Kundër Korrupsionit (GRECO) konkludon se Shqipëria ka zbatuar si duhet 9 nga 10 rekomandimet. Kjo tregon se Shqipëria po punon kundër korrupsionit. Por Shqipëria duhet të ndërmarrë hapa të mëtejshëm për të treguar se di ta hetojë dhe më pas ta dënojë korrupsionin në të gjithë nivelet. Progres është bërë edhe në trajtimin e krimit të organizuar dhe migrimit.
