Mbiçmimi i lekut në kursin e këmbimit me euron ka luajtur një rol në zbutjen e inflacionit të importuar nga jashtë edhe në tremujorin e fundit të vitit të kaluar.
Sipas Bankës së Shqipërisë, rritja e çmimeve të huaja të mallrave u shpejtua më tej dhe arriti në 15.8% në tremujorin e fundit të vitit 2021. Por, nga ana tjetër, leku vijoi mbiçmimin në kursin nominal efektiv të këmbimit (KNEK). Ky tregues mat kursin e këmbimit të lekut kundrejt valutave të partnerëve kryesorë tregtarë të vendit. Mbiçmimi i KNEK në terma vjetorë rezultoi 4.9% në tremujorin e katërt të vitit 2021, në rritje nga niveli 3.3% i tremujorit të mëparshëm.
Forcimi i lekut e ka zbutur si rrjedhojë treguesin e presioneve të huaja inflacioniste në 10.9%. Ky tregues llogaritet si rritja vjetore e indeksit të çmimeve të huaja dhe indeksit KNEK për periudhën përkatëse. Pavarësisht amortizimit të pjesshëm nga kursi i këmbimit valutor, ky tregues përsëri është rritur nga niveli 9.3% i tremujorit të tretë. Rritja është transmetuar edhe në prirjen rritëse të inflacionit total përmes kanalit të komponentit të importuar të tij. Kontributi i inflacionit të importuar në tremujorin e fundit 2021 arriti në 46%, ndërsa një vit më parë kishte qenë 40%. Banka e Shqipërisë pret që presionet e huaja inflacioniste do të vijojnë të ushtrojnë presion rritës mbi inflacionin përgjatë të gjithë vitit 2022.
Nga analizat historike, Banka e Shqipërisë ka konstatuar se treguesi i presioneve të huaja inflacioniste i paraprin zhvillimet në komponentin e inflacionit të importuar me rreth 3-5 muaj. Rrjedhimisht, rritja e ndjeshme e tij në dy tremujorët e fundit të vitit 2021 pritet të sjellë një kontribut në rritje të inflacionit të importuar në pjesën e parë të këtij viti. Vala inflacioniste e muajve të fundit ka bërë që pritjet për inflacionin të rriten në tremujorin e katërt, sidomos mes konsumatorëve. Bazuar në vrojtimet e kryera nga Banka e Shqipërisë, rritja është më e dukshme për konsumatorët me 1.4 pikë përqindjeje krahasuar me një tremujor më parë. Tashmë, pritja mesatare mes konsumatorëve për inflacionin pas një viti ka kaluar nivelin e 6%. Ndërkohë, bizneset duket se janë ndikuar më pak nga vala inflacioniste në pritshmëritë e tyre. Në tremujorin IV 2021, pritja e bizneseve për inflacionin pas një viti është rritur me vetëm 0.1 pikë përqindjeje dhe ende ndodhet pak më poshtë se objektivi prej 3% i bankës qendrore. Edhe agjentët financiarë kanë rishikuar gjithashtu për lart inflacionin e pritur në të ardhmen. Ata presin që inflacioni pas një viti të jetë 2.7%, ose 0.5 pikë përqindje më shumë se pritjet e një tremujori më parë.
Rritja e fortë e çmimeve të lëndëve të para dhe produkteve ushqimore në tregjet botërore ka nisur të reflektohet në rritje të indeksit të çmimeve të konsumit në Shqipëri. Sipas Instat, në muajin janar inflacioni shënoi nivelin 3.7%, në të njëjtin nivel me dhjetorin 2021. Për momentin, inflacioni është ende më i ulët se në Eurozonë dhe një nga faktorët që e ka mbajtur në nivele disi më të ulëta se parashikimet duket se është pikërisht forcimi i lekut në kursin e këmbimit valutor. Veçanërisht në gjysmën e dytë të dhjetorit, leku shënoi një mbiçmim rekord në kursin e këmbimit me euron, që zbriti në nivelet më të ulëta që prej vitit 2007. Pas një rritje të lehtë në gjysmën e parë të janarit, euro ka zbritur sërish pranë kufirit të 121 lekëve.
Marrë nga Monitor.al
