Shqipëria është ende larg niveleve të Bashkimit Europian për sa i takon zotërimit dhe përdorimit të automjeteve.
Të dhënat e Drejtorisë së Përgjithshme të Shërbimeve të Transportit Rrugor tregojnë se vitin e kaluar Shqipëria kishte rreth 540 mijë mjete që qarkullonin rregullisht, shifër e mbështetur kjo në pagesën e taksës vjetore të qarkullimit. Kjo do të përkthehej në një numër prej rreth 192 automjetesh për 1000 banorë.
Me këtë shifër, Shqipëria është larg vendeve më pak të motorizuara të BE-së dhe e parafundit në Europë, duke ia kaluar vetëm Turqia (150 mjete për 1000 banorë). Maqedonia e Veriut kishte 205 mjete për 1000 banorë. Të dhënat për Kosovën janë për vitin 2017, dhe ky tregues për atë vit ishte më pak sesa 100.
Sipas të dhënave të Eurostat, në vitin 2019 Rumania kishte 357 automjete pasagjerësh për 1000 banorë, e ndjekur nga Letonia me 381 automjete për 1000 banorë dhe Hungaria me 390 automjete për 1000 banorë. Në BE, shtete me nivelin më të lartë të motorizimit e ka Luksemburgu, me 681 automjete për 1000 banorë, i ndjekur nga Italia me 663 automjete dhe Qiproja me 645 automjete.
Nëse llogaritjen e numrit të mjeteve do ta bënim për të gjithë numrin e mjeteve aktive ose të çregjistruara përkohësisht, Shqipëria do të rezultonte me rreth 250 mjete për 1000 banorë, duke ngelur sërish ende larg niveleve më të ulëta të regjistruara në BE. Sipas DPSHTRR, në fund të muajit gusht në Shqipëri rezultonin mbi 711 mijë mjete aktive ose të çregjistruara përkohësisht, nga të cilat rreth 569 mijë ishin autovetura.
Sipas DPSHTRR, mosha mesatare e mjeteve që përdoren në Shqipëri është relativisht e lartë. Kështu, mbi 60% e autoveturave aktive janë prodhuar para vitit 2005. 28% e tyre janë prodhuar në periudhën 2005-2009, ndërsa vetëm pjesa e mbetur prej afërsisht 12% janë prodhuar pas vitit 2010.
Shqipëria aplikon një sistem të taksimit të mjeteve të përdorura të diferencuar në bazë të lëndës djegëse dhe që rritet në mënyrë progresive me vjetërsinë e mjetit. Megjithatë, rritja e taksës me vjetërimin e mjetit duket se nuk është një stimul i maftueshëm për të nxitur më shumë shqiptarët drejt automjeteve të reja. Veç diferencimit në taksa dhe përjashtimit prej tyre për makinat e reja deri në tre vjet, Shqipëria nuk aplikon subvencione direkte për t’i nxitur qytetarët të investojnë në automjete të reja dhe sidomos drejt atyre me ndikim më të ulët në mjedis, siç mund të jenë mjetet hibride apo elektrike.
Në Bashkimin Europian, shteti me moshën më të vjetër të automjeteve, sipas Eurostat, vlerësohet Polonia, ku rreth 38% e tyre janë më të vjetra se 20 vjet, e ndjekur nga Estonia me 31.5%. Shtetet me përqindjen më të lartë të makinave të reja, me kohë prodhimi më të re se dy vjet, janë Irlanda me rreth 29% të totalit, e ndjekur nga Lusemburgu me pothuajse 24% dhe Belgjika me 23%.
Sipas të dhënave të tjera të INSTAT, në vend numri më i lartë i mjeteve në raport me popullsinë është në Tiranë (228), Durrës (217), Lezhë (215), Vlorë (205) dhe më i ulëti në Dibër, ku ka vetëm 120 makina për 1000 banorë.
Marrë nga Monitor.al
